Gdy spada nasza odporność psychiczna, porażki i błędy bolą bardziej, życie wydaje się trudniejsze, a nasza wiara we własne siły maleje. W zwariowanym XXI wieku jesteśmy nieustannie narażani na zmiany i wyzwania, na które nie byliśmy przygotowani. Dotyczy to również naszych dzieci – ich odporność psychiczna także jest wystawiana na próbę.
Warto rozwijać swoją siłę, bo dzięki niej stawiamy czoła trudnościom i jest nam łatwiej. Już teraz możesz sprawdzić, które z 15 cech osoby odpornej psychicznie już posiadasz. Jeśli jednak jesteśmy rodzicami lub edukatorami, warto trenować odporność psychiczną również z innych powodów.
Po pierwsze: dzieci powinny mieć oparcie w stabilnych i silnych dorosłych. Dzięki naszej odporności psychicznej mają do nas zaufanie i czują się bezpieczne.
Po drugie: dzieci w naszym otoczeniu biorą z nas przykład. Widzą, że czasem jest nam ciężko, ale zawsze się podnosimy. Podpatrują, jak traktujemy krytykę, na ile jesteśmy otwarci na zmiany, jakie mamy metody na utrzymanie odporności psychicznej w dobrej formie.
Po trzecie: możemy nauczyć dzieci, jak rozwijać odporność psychiczną. Możemy wyznaczać im cele adekwatne do wieku czy pomagać przekuwać to, co negatywne w lekcje pełne wniosków. Możemy też wskazać im sposoby, dzięki którym będą silniejsze. Nawet w 6 minut dziennie.
Odporność psychiczna
– zainwestuj 6 minut dziennie w zabawę „3 miłe rzeczy”
Kiedy mój syn zaczął chodzić do przedszkola, miewał dni, które całe wydawały mu się smutne i złe. Nie mógł zasnąć i kolejnego dnia nie chciał iść do przedszkola. Wtedy zaczęłam się z nim bawić przed snem w zabawę „3 miłe rzeczy”. Prosiłam, by znalazł 3 miłe rzeczy, które wydarzyły się w ciągu dnia – jedna musiała być z przedszkola.
Początkowo szło to dosyć opornie. Wszyscy wiemy jak to jest, gdy mamy wrażenie, że cały świat jest przeciwko nam. Pomagałam mu więc w tym (podpowiadałam, co mogło być miłego w jego dniu) i po tygodniu umiał to już zrobić samodzielnie.
Czasem była to przedszkolna zupa pomidorowa lub to, że kolega przyniósł fajnego transformersa i dał się nim pobawić synowi na 2 minuty. Czasem naprawdę świetna, długa zabawa na placu zabaw. Znajdowanie tych miłych rzeczy wymagało przypomnienia sobie, jak mijał dzień – co działo się rano i przez kolejne godziny. Nigdy nie zajęło nam to jednak więcej czasu niż 6 minut.
Zobacz, na co uważać, jeśli chcesz by Twoje dziecko było odporne psychicznie – zajrzyj do wpisu
Zabawa w „3 miłe rzeczy w ciągu dnia” pokazała nam obojgu, że można sobie poprawić humor przed snem, wyciszyć negatywne emocje, a następnego dnia wstać z ciekawością: co dzisiaj miłego się wydarzy?
6 minut dziennie – wersja dla dorosłych
Z czasem sama zaczęłam myśleć o miłych rzeczach, które mnie spotkały i to mnie uspokajało i nastrajało pozytywnie. Moja odporność psychiczna rosła, czułam to. Ale to mi nie wystarczało.
1# Sukcesy i sukcesiki
Jestem typem zadaniowca, którego motywują efekty. Dlatego w notesie, w którym zapisuję rzeczy do zrobienia wpisuję też 3 sukcesy, które tego dnia osiągnęłam. Nazywam tę kategorię „Sukcesy i sukcesiki”, żeby nie napinać się na jakieś wielkie sprawy. Czasami sukcesem jest to, że nie wtrąciłam się w dyskusję między dziećmi i naprawdę sama sobie gratuluję tego w myślach.
2# Wdzięcznostki i przyjemnostki
Kategoria „miłe rzeczy” zmieniła się we „Wdzięcznostki i przyjemnostki”. Choć nie znoszę zdrobnień w stylu „pieniążki” czy „dowodzik osobisty”, tu robię wyjątek. Żeby dostrzegać naprawdę małe rzeczy. Jak to działa?
Z jednej strony zapisywanie 3 rzeczy w tym polu sprawia, że jestem bardziej czujna na to, co miłe: ładną pogodę, pyszną herbatę czy pogaduchy z koleżanką przez telefon czy na video. Z drugiej strony, gdy widzę w ciągu dnia, że nie mam co napisać w tej kategorii, organizuję sobie jakąś przyjemność. Wiecie, sama siebie pytam, co sprawiłoby mi przyjemność i to robię. Choćby miało to być obejrzenie kilku zdjęć w telefonie, które przypominają mi jakieś miłe chwile.
Wiem, że już 7 dni prowadzenia takich zapisków w notesie podnosi mi energię i poprawia nastrój. Dlatego namawiam Was, byście też spróbowali. Co macie do stracenia? 6 minut dziennie. Warto zainwestować.
Wersja dla nastolatków
Oczywiście zastosowałam „Sukcesy i przyjemnostki” z moimi nastolatkami, bo po 10 czy 12 roku życia dzieci mają już codzienne sukcesy, które mogłyby wymienić. Wytłumaczenie matmy koleżance, coraz lepiej pomalowane paznokcie u prawej ręki (jeszcze nie idealnie, ale są postępy), napompowanie kół w rowerze. Być może nawet młodsze dzieci świetnie poradziłyby sobie z tym zadaniem, ale nie sprawdziłam tego, więc liczę na Was!
Odporność psychiczna jest budowana m.in. dzięki pokonywaniu trudności, radzeniu sobie z wyzwaniami, dzięki osiąganiu kolejnych sprawności i zwiększaniu samodzielności. Jeśli będziemy zwracać uwagę dzieci na to, czego codziennie dokonują, ich odporność będzie w dobrej formie!
Odporność psychiczna to jedna z kompetencji XXI wieku. I można się jej nauczyć. Bardzo lubię przypominać sobie ten fragment z bloga Marty Bary:
Bycie odpornym nie oznacza, że dana osoba nie doświadcza trudności ani stresu. Ludzie, którzy doświadczyli w swoim życiu poważnych przeciwności losu lub traumy, często odczuwają emocjonalny ból. W rzeczywistości droga do odporności prawdopodobnie pociągnie za sobą znaczny stres.
Chociaż niektóre czynniki mogą sprawiać, że pewne osoby są bardziej odporne niż inne, to sama odporność nie jest cechą osobowości, którą posiadają tylko nieliczni. Przeciwnie, odporność obejmuje zachowania, myśli i działania, których każdy może się uczyć i rozwijać. Możliwość uczenia się odporności, którą potwierdzają badania, sprawia, że staje się ona zwyczajną umiejętnością, a nie nadzwyczajnym darem. Przykładami są tu reakcje wielu osób, na dramatyczne wydarzenia zewnętrzne (np. ataki terrorystyczne) i ich wysiłki zmierzające do odbudowy życia po tragedii.
Kto spróbował 7-dniowego wyzwania? Jak Wy budujecie swoją odporność psychiczną?
Photo by Gabriel Baranski on Unsplash
